Nguồn gốc

Walt Disney Productions bắt đầu nghiên cứu khả năng sản xuất một bộ phim tiểu sử người đóng/hoạt hình về nhà văn, nhà thơ Hans Christian Andersen vào một thời điểm nào đó cuối năm 1937 sau khi ra mắt Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn, phim hoạt hình vẽ tay chiếu rạp đầu tiên trên thế giới.[32]:10 Tháng 3 năm 1940, Walt Disney đề nghị đồng sản xuất cùng Samuel Goldwyn, trong đó xưởng phim của Goldwyn sẽ quay các cảnh đời thực về cuộc đời của Andersen và Disney sẽ sản xuất các phân cảnh hoạt hình.[32]:10 Các phân cảnh hoạt hình dự định sẽ bao gồm cả câu chuyện về những tác phẩm của Andersen, như Nàng tiên cá, Cô bé bán diêm, Bà Chúa Tuyết, Thumbelina, Vịt con xấu xí, Đôi giày đỏ và Bộ quần áo mới của Hoàng đế.[32]:10 Disney và các họa sĩ hoạt hình của ông gặp khó khăn với truyện Bà Chúa Tuyết, bởi họ không tìm được cách chuyển thể và tái hiện lại nhân vật bà Chúa Tuyết tới các khán giả hiện đại. Cho dù vào thời điểm những năm 1940, bộ phận sản xuất hoạt hình của Disney thấy được tiềm năng lớn lao từ nguồn cốt truyện này, nhưng nhân vật Bà Chúa Tuyết khiến hãng gặp quá nhiều vấn đề và thách thức. Sau khi Hoa Kỳ bắt đầu tham chiến trong chiến tranh thế giới thứ hai, hãng phim bắt đầu tập trung vào việc sản xuất các phim tuyên truyền phục vụ quân đội, khiến việc phát triển dự án giữa Disney-Goldwyn tạm ngừng vào năm 1942.[32]:10 Điều này, cùng với nhiều trở ngại khác, dẫn đến kết quả là dự án của Disney-Goldwyn đã bị huỷ bỏ. Goldwyn tiếp tục sản xuất phiên bản phim người đóng của riêng mình vào năm 1952, có tên gọi Hans Christian Andersen, với Danny Kaye trong vai Andersen, Charles Vidor làm đạo diễn, Moss Hart viết kịch bản, và Frank Loesser sáng tác các bài hát. Thay vì dùng hoạt hình, tất cả các câu chuyện cổ tích của Andersen đều được kể lại dưới dạng các bài hát và múa ballet do người đóng, giống như những phần khác của phim. Bộ phim nhận được sáu đề cử giải Oscar vào năm sau đó. Quay trở lại với Disney, Bà Chúa Tuyết, cùng với các câu chuyện cổ tích khác của Andersen (bao gồm cả Nàng tiên cá), đã bị xếp vào ngăn tủ.[33]

Các nỗ lực sau này

Vào cuối những năm 1990, Walt Disney Feature Animation bắt đầu sản xuất phiên bản chuyển thể truyện Bà Chúa Tuyết riêng của họ sau thành công vang dội của các bộ phim gần đây, nhưng dự án hoàn toàn bị huỷ bỏ vào cuối năm 2002, khi Glen Keane được cho là đã từ bỏ dự án này[31] và chuyển sang làm dự án khác sau đó trở thành bộ phim Công chúa tóc mây. Kể cả trước đó, Harvey Fierstein đã chuyển phiên bản truyện của mình cho các giám đốc điều hành của Disney, nhưng bị từ chối. Dick Zondag và Dave Goetz đã thử làm việc này, nhưng đều thất bại.[33] Sau một loạt các nỗ lực không thành từ năm 2000 đến 2002, Disney lại một lần nữa xếp dự án vào ngăn tủ.[32]:10–11 Trong một trong những lần đó, Michael Eisner, sau này là Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Công ty Walt Disney, đề nghị hỗ trợ dự án này và gợi ý hãng phim hợp tác với đạo diễn John Lasseter của Pixar Animation Studios sau khi Pixar làm mới lại hợp đồng với Disney.[33] Tuy nhiên các cuộc đàm phán giữa hai hãng thất bại vào tháng 1 năm 2004 và bản hợp đồng đó không bao giờ được làm mới nữa.[35] Thay vào đó, người kế nhiệm Eisner là Bob Iger đã thương thảo để Disney mua lại Pixar vào tháng 1 năm 2006 với giá 7,4 tỷ USD, Lasseter lên làm giám đốc điều hành của cả Pixar và Disney Animation.[36][37]

Dự án được phục hồi trở lại khoảng năm 2008 khi Chris Buck trình lên Disney phiên bản chuyển thể của ông.[38] Buck sau này tiết lộ rằng nguồn cảm hứng ban đầu cho cốt truyện Nữ chúa Tuyết không đến từ chính tác phẩm của Andersen, mà vì ông muốn "có định nghĩa khác về tình yêu đích thực." "Disney đã làm được điều gọi là 'nụ hôn của hoàng tử', vậy nên [tôi] nghĩ đã đến lúc phải làm cái gì đó mới mẻ," ông nhớ lại.[39] Sau này hóa ra Lasseter đã dành sự quan tâm tới cốt truyện Nữ chúa Tuyết từ lâu; kể từ khi Pixar và Disney đang hợp tác làm phim Câu chuyện đồ chơi vào thập niên 1990, ông đã xem và bị thuyết phục bởi một số tranh vẽ phác thảo tiền kỳ của Disney trước kia.[32]:6 Quá trình phát triển bộ phim bắt đầu dưới tên gọi Anna và Nữ chúa Tuyết (Anna and the Snow Queen), dự kiến sử dụng công nghệ hoạt hình truyền thống.[40] Theo Josh Gad, anh tham gia bộ phim từ những ngày đầu tiên đó, khi mà cốt truyện còn đang khá sát với truyện cổ tích của Andersen và Megan Mullally được chọn lồng tiếng cho nhân vật Elsa.[41] Đến đầu năm 2010, dự án một lần nữa lại lâm vào bế tắc, khi xưởng phim không thể tìm cách xử lý được cốt truyện cũng như nhân vật Nữ chúa tuyết.[42][43]

Giai đoạn phục hồi

Vào ngày 22 tháng 12 năm 2011, tiếp nối thành công vang dội của phim Nàng công chúa tóc mây (Tangled), Disney thông báo một tên mới cho bộ phim, Frozen (Băng giá), và ngày phát hành, 27 tháng 11 năm 2013, cùng với một nhóm sản xuất khác với lần trước.[44] Một tháng sau, thông tin bộ phim sẽ là một sản phẩm hoạt hình máy tính dưới định dạng 3D lập thể đã được xác nhận, thay vì sử dụng công nghệ hoạt hình vẽ tay truyền thống như dự định.[31] Anderson-Lopez và Lopez tham gia dự án và bắt đầu viết các ca khúc cho phim từ tháng 1 năm 2012.[45]:44:00 Vào ngày 5 tháng 3 năm 2012, họ thông báo Chris Buck sẽ là đạo diễn, cùng với John Lasseter và Peter Del Vecho là các nhà sản xuất.[46]

Sau khi Disney quyết định đề xuất việc đưa dự án phim Nữ Chúa Tuyết tiếp tục phát triển trở lại, một trong những thử thách chính mà Buck và Del Vecho phải đối mặt là nhân vật Bà Chúa Tuyết, vốn là một nhân vật phản diện trong phiên bản trước đó của truyện.[33] Hãng phim có truyền thống chiếu thử các phim hoạt hình đang phát triển mỗi 12 tuần một lần, và sau đó tổ chức các "buổi đóng góp ý kiến" dài trong đó đạo diễn và nhà biên kịch của các dự án khác nhau cùng trao đổi và đưa ra nhận xét về dự án của các nhóm khác.[47][48][49]

Buck và Del Vecho chuyển các storyboard (bảng truyện) của họ cho John Lasseter, với toàn bộ nhóm sản xuất tạm ngừng công việc để tới một buổi hội thảo và nghe suy nghĩ của Lasseter về dự án đang thực hiện này.[33] Nhà thiết kế sản xuất Michael Giaimo, nhớ lại: "Đó là một sự thay đổi với trò chơi này...Tôi nhớ John nói rằng phiên bản mới nhất của cốt truyện Bà Chúa Tuyết mà Chris Buck và nhóm của ông sáng tạo nên thật thú vị và rất vui vẻ. Nhưng các nhân vật lại không đáng nhớ lắm. Họ không có nhiều khía cạnh và thiếu đi tính đa dạng. Đó chính là lý do vì sao John cảm thấy các khán giả sẽ không thực sự hiểu và cảm nhận được họ."[33]

Nhóm sản xuất sau đó đã suy nghĩ và tìm cách giải quyết các vấn đề của bộ phim, viết nháp một số dị bản cho câu chuyện Bà Chúa Tuyết cho tới khi cốt truyện và các nhân vật nghe có vẻ liên quan tới nhau. Cuối cùng, cả nhóm quyết định viết lại kịch bản để nhân vật chính của phim, Anna (vốn dựa trên nhân vật Gerda trong truyện Bà chúa Tuyết), trở thành em gái của Elsa, thiết lập một cách hiệu quả mối quan hệ gia đình năng động giữa các nhân vật.[33][50] "Từ giờ phút đó trở đi, dự án bắt đầu hình thành và bước vào những giai đoạn rất thú vị. Một khi chúng tôi nhận ra rằng các nhân vật này có thể là chị em và có quan hệ với nhau, mọi thứ đã thay đổi," Del Vecho tỏ ra rất say sưa và hăng hái. Đây là một điểm nhấn mới lạ bởi quan hệ chị em trong gia đình ít khi được sử dụng làm nhân tố chính trong phim hoạt hình Mỹ, một trong những phim đáng chú ý đã khai thác đề tài này là một tác phẩm khác cũng của Disney, Lilo & Stitch (2002).[32]:13 Để hoàn toàn khám phá được mối quan hệ sinh động này, Disney Animation đã cho tổ chức một buổi "Hội nghị chị em", trong đó tất cả các nhân viên nữ trong hãng phim có chị em ruột được mời đến để kể về mối quan hệ của họ.[32]:14

Viết kịch bản

Tháng 3 năm 2019, Jennifer Lee, một trong các nhà biên kịch của phim Wreck-It Ralph, được Del Vecho mời biên kịch cho phim Nữ hoàng băng giá.[51][52] Sau này Lee chia sẻ rằng sau khi Wreck-It Ralph đã hoàn thành, công việc của cô là đi xem và đưa ra nhận xét cho các dự án phim khác, và "chúng tôi gần như nhập tâm với những gì chúng tôi nhận xét đó."[53]

Theo Lee, một số ý tưởng cốt lõi đã xuất hiện từ các bản nháp ban đầu của Buck và Del Vecho, ví dụ như mâu thuẫn "trái tim băng giá" của phim: "Đó là ý tưởng và cũng là phương châm... một nghĩa cử của tình yêu đích thực sẽ làm tan trái tim băng giá."[53] Họ cũng đã biết rằng bộ phim sẽ kết thúc với hình ảnh tình yêu đích thực là tình cảm giữa các anh chị em trong gia đình chứ không phải là một tình yêu lãng mạn, theo cách rằng "Anna sẽ cứu Elsa. Nhưng lúc đó chúng tôi không biết sẽ phải làm gì và làm thế nào."[53] Lee kể rằng Edwin Catmull, chủ tịch của Disney Animation, nói với cô từ đầu về cái kết của bộ phim: "Đầu tiên và trên hết, không cần biết cô sẽ làm gì với cốt truyện, cô cứ thoải mái làm theo ý mình. Nhưng cô phải đi đến được cái kết như thế. Nếu làm được, thật tuyệt vời. Nhưng nếu không, mọi thứ sẽ hỏng bét."[47]

Trước khi Lee tham gia dự án, một nhà biên kịch khác đã lên cốt truyện cho phim, và Anderson-Lopez cùng Lopez đã thử viết một vài ca khúc theo kịch bản đó nhưng không có cái nào dùng được và về sau phải xoá bỏ hết.[45]:9:07 Phải đến sau này khi "cả kịch bản đã bùng nổ" các nhạc sĩ mới có cơ hội "dồn hết ADN [của họ]" vào cốt truyện mới của Lee.[45]:30:32 Nhóm sản xuất "gần như phải bắt đầu lại từ đầu và... chỉ còn 17 tháng để thực hiện," khiến cho lịch làm việc của họ trở nên cực kỳ căng thẳng và rằng "mọi sự lựa chọn đều phải được quyết định nhanh."[53]

Các bản nháp trước của cốt truyện có nhiều điểm khác biệt rất lớn so với bản cuối cùng. Trong kịch bản đầu tiên, ngay từ đầu Elsa đã là nhân vật phản diện; Elsa bắt cóc Anna khi cô đang ở lễ cưới của chính mình để cố tình làm trái tim cô băng giá, sau đó dùng một đội quân người tuyết để xâm chiếm thị trấn với ý định bắt cóc Anna lần nữa để làm băng giá trái tim cô hoàn toàn.[45]:8:42 Đến khi Lee tham gia, cảnh đầu tiên là cảnh Elsa tìm mọi cách đánh vào trái tim của Anna với sức mạnh băng giá của mình; sau đó "cả cảnh hai là cảnh Anna tìm cách đến chỗ Hans để hôn anh và Elsa cố ngăn chặn điều đó."[53] Buck còn nói rằng trong kịch bản ban đầu họ tìm cách khiến khán giả thông cảm với Anna bằng cách chú trọng vào sự buồn tủi của cô khi chỉ là người "thừa" trong khi Elsa được là người "kế vị".[54] Kịch bản ban đầu cũng có nhịp độ khác, giống với một bộ phim phiêu lưu hành động hơn là phim hài-nhạc kịch.[51]

Một trong những bước ngoặt quan trọng trong quá trình sáng tác kịch bản phim đó là sự ra đời của ca khúc "Let It Go" do hai nhạc sĩ Lopez và Anderson-Lopez sáng tác, buộc cả đoàn làm phim phải lật lại toàn bộ ý tưởng cốt lõi của bộ phim và viết lại để Elsa trở thành một nhân vật phức tạp, dễ bị tổn thương và thông cảm hơn nhiều.[50] Thay vì trở thành một nhân vật phản diện như các nhà sản xuất đã hình dung, Elsa trong mắt hai nhạc sĩ là "một cô gái sợ hãi đang vật lộn để điều khiển và làm chủ món quà mình được ban tặng."[55] Lee nhớ lại: "Bobby và Kristen nói rằng họ đang đi dạo trong Công viên Prospect và chợt nghĩ xem [nhân vật Elsa sẽ] cảm thấy như thế nào. Quên đi mặt phản diện của cô ấy. Chỉ nghĩ về cảm giác cô ấy sẽ phải trải qua thôi. Ý tưởng về sự tự giải phóng bản thân, cho thế giới thấy mình là ai, điều mà cô đã phải giữ kín trong lòng bấy lâu, và cuối cùng cô ấy được tự do một mình, rồi lại đến nỗi buồn khi cuối cùng cô ấy vẫn phải sống cô đơn. Đó chưa phải điều hoàn hảo, nhưng nó có sức mạnh ghê gớm."[53] Del Vecho giải thích rằng ca khúc "Let It Go" đã thay đổi Elsa thành một con người "bị nỗi sợ hãi thống trị còn Anna được tình yêu chính mình và mọi người dẫn lối," và cuối cùng khiến Lee phải "viết lại cảnh đầu và dần dần sửa lại cả phim. Đó là lúc chúng tôi thực sự hiểu bộ phim cũng như các nhân vật trong đó."[49]

Một bước ngoặt khác của phim là việc phát triển mâu thuẫn truyện sao cho đến gần cuối nhân vật Hans mới được hé lộ là nhân vật phản diện chính của phim.[49] Hans thậm chí còn không xuất hiện trong những bản nháp đầu tiên của phim, rồi đến khi được sáng tạo ra, Hans cũng chưa phải là nhân vật phản diện, mãi sau này mới trở thành một con người độc ác.[49] Del Vecho nói, "Chúng tôi nhận ra rằng muốn bộ phim kết thúc bất ngờ, bạn phải tin rằng Hans chính là đáp án phải giải... [còn nếu] anh ta không phải là đáp án, thì anh ta lại trở thành Kristoff mất rồi.... Nếu bạn có thể khiến khán giả nghĩ rằng họ đã nhận ra bộ phim sẽ kết thúc thế nào, thì bạn sẽ làm họ bất ngờ bằng cách lật lại vấn đề theo hướng khác."[49] Lee hiểu rằng trong kịch bản cuối cùng cô phải làm sao để Hans trở thành kẻ chống lại mọi người và đầy "mâu thuẫn" suốt mạch truyện.[53] Ví dụ, Hans sẽ là tấm gương phản chiếu hành vi của các nhân vật khác: "Anh ta bắt chước [Anna] và nói những lời ngốc nghếch với cô... Công tước xứ Weselton là một tên ngốc và ngược lại Hans cũng thế. Còn với Elsa anh ta là một anh hùng."[53] Sẽ khó mà khiến tình yêu của Anna quay sang Kristoff một cách tự nhiên nếu không làm cho sự phản bội của Hans trở nên dễ đoán, bởi khán giả phải "hiểu được rằng... Anna cảm thấy điều gì đó nhưng chưa thực sự hiểu được...."[53]

Lee cũng phải suy nghĩ xem sẽ sáng tạo tính cách của Anna như thế nào, bởi một số đồng nghiệp của cô cho rằng Anna nên là một nhân vật vụng về kiểu như Vanellope von Schweetz trong Wreck-It Ralph.[51] Lee không đồng ý với cách nghĩ đó, nhưng cô cũng phải mất đến gần một năm để tìm cách diễn giải một cách thuyết phục rằng "đây là cuộc hành trình của Anna. Không hơn không kém."[53] Cuối cùng, Lee đã chọn cách diễn tả cuộc hành trình của Anna cũng giống như một cuộc hành trình đi tìm bản thân của tuổi mới lớn, "trong đó cô phát triển từ một người có cách nhìn ngây thơ về cuộc sống-bởi cô sống cô đơn suốt tuổi thơ của mình-trở thành một người có cách nhìn phức tạp và chín chắn hơn về tình yêu, khi cô hiểu được rằng tình yêu đích thực phải đánh đổi bằng sự hi sinh."[51] Lee cũng phải từ bỏ một số ý tưởng cô thích từ đầu, ví dụ như một phân cảnh về mối quan hệ giữa Anna và Elsa lúc thiếu niên, vốn không phù hợp với ý tưởng về sự xa cách giữa hai chị em.[51]

Để xây dựng mối quan hệ chị em giữa Anna và Elsa, Lee lấy cảm hứng từ mối quan hệ của chính mình với chị gái.[53][56] Lee nói rằng chị gái mình là "một nguồn cảm hứng lớn cho nhân vật Elsa,"[53] và gọi chị gái là "Elsa của tôi" trong một buổi phỏng vấn với báo Los Angeles Times và bước trên thảm đỏ tại lễ trao giải Oscar lần thứ 86 cùng cô.[48] Lee giải thích, "phải... đánh mất nhau rồi tìm lại được nhau khi trưởng thành, đó là một phần quan trọng trong cuộc sống của tôi."[53]

Nhóm sản xuất cũng biến Olaf từ một nhân vật "cộng sự" khó chịu của Elsa thành "cộng sự" ngây thơ và hài hước của Anna.[53] Lee sau này tiết lộ rằng Olaf là "nhân vật khó giải quyết nhất."[53]

Giải pháp cho vấn đề chính xác Anna sẽ cứu Elsa ở đoạn đỉnh điểm của bộ phim như thế nào đã được họa sĩ bảng truyện John Ripa giải quyết. Trong buổi họp Ripa giới thiệu cách xử lý của mình, toàn bộ những người có mặt yên lặng hoàn toàn cho tới khi Lasseter nói, "Tôi chưa từng thấy điều gì như vậy," và sau đó toàn thể mọi người đứng dậy vỗ tay.[32]:31

Cũng trong thời gian này, nhóm sản xuất duyệt qua các bản nháp cho phân cảnh đầu tiên và trên thực tế, bản nháp của cảnh này dài và chi tiết hơn nhiều so với bản phim cuối cùng, ví dụ như có cảnh một con thạch yêu nói giọng Brooklyn xuất hiện để giải thích câu chuyện đằng sau phép thuật của Elsa, và một vị quan trong vương quốc mà Lee định mời diễn viên hài Louis C.K. lồng tiếng.[53] Sau khi phân tích các chi tiết đó, các nhà làm phim đã quyết định cắt bớt đi bởi họ cho rằng những chi tiết đó khiến "câu chuyện trở nên phức tạp hơn những gì họ có thể làm được trong 90 phút phim."[53] Del Vecho giải thích về điều này, "chúng tôi càng cố giải thích nhiều ở đầu phim thì phim càng phức tạp."[57]